Ceza davası açma şartları nelerdir? Hangi durumlarda savcılığa başvuru yapılabilir? Şikâyet süresi, deliller ve süreç nasıl işler? İşte tüm detaylarıyla ceza davası açma rehberi.
Toplum düzenini bozan, bireylerin haklarına zarar veren ya da kamu güvenliğini tehdit eden fiiller, Türk Ceza Kanunu’na göre suç olarak değerlendirilir. Bir kişi bu tür bir suçun mağduru olduğunda veya bir suça tanık olduğunda, ceza davası açılmasını talep edebilir. Ancak, ceza davası açmak için bazı şartların yerine getirilmesi gerekir.
Ceza davası, bir suçun işlendiği iddiasıyla savcılık tarafından başlatılan ve sanığın cezalandırılmasının talep edildiği kamu davasıdır. Bu davalar, kamu düzenini sağlamak amacıyla devlet adına yürütülür.
Ceza Davası Nasıl Açılır?
Ceza davası, mağdurun veya herhangi bir vatandaşın savcılığa suç duyurusunda bulunmasıyla başlar. Bazı etkenlerde de şikâyette bulunulmasına gerek duyulmaz.
Şikâyetle Soruşturulan Suçlar: Hakaret, tehdit, basit yaralama, kişisel verilerin ihlali gibi suçlar şikâyet üzerine işleme alınır.
Resen Soruşturulan Suçlar: Cinsel istismar, adam öldürme, uyuşturucu ticareti, hırsızlık gibi ağır suçlar için şikâyet aranmaz.
Ceza davası Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunulması itibarı ile başlayabilir. Bu aşamadan sonra süreç şöyle işler:
- Suç duyurusu yapılır (dilekçe, e-Devlet, CİMER veya bizzat savcılığa).
- Savcılık soruşturma başlatır.
- Yeterli delil varsa iddianame hazırlanır.
- Mahkeme, iddianameyi kabul ederse dava açılır.
- Duruşma süreci başlar ve mahkeme karar verir.
Ceza Davası Şartları?
Ceza davalarının açılabilmesi için bazı şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bunlar;
1. Suç Oluşturan Bir Fiilin Varlığı
Öncelikle ortada Türk Ceza Kanunu’na göre suç sayılan bir eylemin bulunması gerekir. Kişisel anlaşmazlıklar veya hukuki ihtilaflar (borç, alacak gibi) ceza davası konusu değildir.
2. Yeterli Delil ve Şüphe
Ceza davası açılması için savcılığın elinde, sanığın suçu işlediğine dair kuvvetli şüphe bulunmalıdır. Bu şüpheyi doğuran deliller şunlar olabilir:
- Görgü tanıkları
- Kamera kayıtları
- Ses kayıtları
- WhatsApp yazışmaları, e-posta, sosyal medya içerikleri
- Fiziksel kanıtlar (silah, giysi vb.)
3. Şikâyet Süresinin Geçmemesi
Bazı suçlar için belirli bir süre içinde şikâyette bulunulması gerekir. Bu süre, suçun ve failin öğrenilmesinden itibaren 6 aydır. Bu süre geçerse şikâyet hakkı düşer.
4. Suçun Zamanaşımı Süresi İçinde Olması
Suç üzerinden belirli bir süre geçtiğinde ceza davası açılması mümkün olmaz. Bu süre suçun niteliğine göre 5 ila 20 yıl arasında değişir. Örneğin basit yaralama için 8 yıl, hırsızlık için 10 yıl gibi zamanaşımı süreleri vardır.
0