Evlilikle Soyadı Değişikliği

Evlilikle soyadı değişikliği nasıl olmaktadır ve kadın hangi soyadını kullanmaya devam etmelidir? Türk Medeni Hukuku Kanunu madde 187 gerekliliğince; Kadın evlilik birliği sonrasında isteğe bağlı olarak kocasının soyadının haricinde kendi soyadını da kullanabilmektedir. Fakat iki soyadını da kullanmak isteyen kadın için, şart koyulan unsur; ön kısımda yer alacak soyadının erkeğin soyadı olmasıdır.

4721 sayılı Türk Medeni Kanununca belirlenen bu zorunluluk, iş hayatında belirli bir isim yapan vb. unsurları bulunan kadınlar için, pek çok zorluk yaşanmasına da sebebiyet vermekteydi. Evlilik öncesinde özellikle iş alanında kendi soyadı ile tanınan kadınlar, bu durumun değişmesini istememekteydi. Yargıtay’ın da vermiş olduğu son dönem kararları doğrultusunda, kadın evlilik sonrasında hem kocasının hem de kendisinin soyadını taşıyabileceği gibi, sadece kendi soyadını da taşıma hakkına erişmiştir.

Yargıtay’ın ilk olarak 30.09.2015 tarihinde vermiş olduğu kararın gerekçeleri aşağıda belirttiğimiz şekilde olmaktadır;

“Dava, evlilik soyadının iptali ile evlilik birliği içinde kızlık soyadının kullanılması istemine ilişkindir. Her ne kadar Anayasa Mahkemesi Medeni Kanun’un 187. Maddesini Anayasa’ya aykırı bulmamışsa da usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası antlaşmalarda yer alan düzenlemeler kanun hükmündedir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin içtihatlarına göre, kişinin soyadı özel hayat kapsamında değerlendirilmiş ve evli kadının kocasının soyadını kullanma zorunluluğu özel hayata bir müdahale olarak kabul edilerek Medeni Kanun’un konuya ilişkin düzenlemesi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 8. ve 14. maddelerine aykırı bulunmuştur. Buna göre, AİHS ve diğer uluslararası insan hakları antlaşmaları ile çatışan 4721 sayılı Kanun’un 187. maddesi karara esas alınmayacak.  Kızlık soyadının kullanılması talebi AİHS’nin 8. ve Anayasa’nın 17. maddesi kapsamında bir insan hakkı olarak kabul edilip cinsiyete dayalı olarak bir ayrıma tabi tutulmaksızın erkek ve kadın arasında eşit şekilde uygulanması gerektiğinden kızlık soyadını kullanmak istemek için haklı bir gerekçenin bulunmasına ihtiyaç bulunmadığının kabulü gerekmiştir.”

Yargıtay’ın vermiş olduğu yeni kararlar doğrultusunda evlilik sonrasında kadın;

• Sadece kocasının soyadını kullanabilir
• Hem kocasının soyadını, hem de kızlık soyadını kullanabilir
• Sadece kızlık soyadını kullanabilir

Evlendikten Sonra Kızlık Soyadını Kullanma Dilekçesi

Evlilikle soyadı değişikliği yapılabilmesi için, her koşulda yapılması gereken belli başlı resmi işlemler vardır. Kadın evlenmeden önce kullanmak istediği soyadı hakkında işlem yapabileceği gibi, evlendikten sonrada dava açarak kullanmak istediği soyadı hakkında işlem yapılmasını talep edebilir.

Ülkemizde de son yıllarda verilen kararlar neticesinde, pek çok kadının açmayı talep ettiği kızlık soyadını kullanma davası için, uygun bir dilekçe düzenlemesi yapılmalıdır. Yazımızın bu kısmında hazırlamış olduğumuz dilekçe, örnek teşkil etmektedir. Fakat konu hakkında yanlış usul ve esas yapılmaması için, avukat desteği alınması tarafa avantaj sağlayacak bir unsurdur.

…… AİLE MAHKEMESİ HÂKİMLİĞİNE

DAVACI:              Davayı açmak isteyen kadının isim-soy isim, T.C. Kimlik Numarası ve ikametgâh adresi bu alanda yer alır.

VEKİLİ   :              AV. MERVE ARI

                                Büyükşehir Mah. Cumhuriyet Cad. Ekinoks Rezidans E2 Blok K:4 D:17                                                 Beylikdüzü/İSTANBUL

DAVALI :              Nüfus Müdürlüğü

 

KONU   :              Evlilik birliği içerisinde kadının, kızlık soyadını kullanması taleplidir

 

İZAHI    :

1-) Davacı ….. tarihinde evlenmiştir. Evlendiği tarihten itibaren kocasının soyadını kullanmaya başlamıştır.

2-) Evlendiği tarihte, evlilik sonrası bekârlık soyadını kullanabilme hakkından haberdar olmayan müvekkil, Arı Hukuk Bürosuna konu ile ilgili olarak başvuru yapmıştır.

3-) Evlilik birliği sonrasında kadının ve erkeğin aynı soyadını taşıması, ortak hayatın temsili için uygun bir aşama olsa da, kadının erkeğin soyadını kullanmaya başlaması, cinsiyet arasında farklılık oranı oluşturmaktadır. BU uygulamanın aile birliği için yeterli bir gerekçe olmadığı 30.09.2015 tarihinde 2014/2-889 Esas, 2015/2011 Karar sayılı Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararında da açık şekilde yer almaktadır.

4-) Müvekkil eşinin soyadını tek olarak ya da kendi soyadı ile birlikte kullanmayı istememe hakkını kullanmaktan yanadır. Yani müvekkil sadece kızlık soyadını kullanarak, evlilik birliğine devam etmeyi istemektedir.

HUKUKİ NEDENLER: Türk Medeni Kanunu ve diğer mevzuatlar

SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda arz ve izah olunan sebeplerle davanın kabulü ile davacı müvekkilin evlenmeden önceki bekârlık soyadının kullanılmasına izin verilmesini arz ve talep ederim

E-Devlet Soyadı Değişikliği Nasıl Yapılır

E-Devlet sistemi özellikle son yıllarda kullanılması hızla yaygınlaşan bir sistem olmayı başarmıştır. E-Devlet sistemi üzerinden kişiler şahsi olan bilgilerini görebilir ve bazı işlemlerini Devlet Dairesine gitmeden bu sistem üzerinden yapabilir. Bu sistem için, kişileri parmak izidir diyebiliriz.

Yetkili makamların vermiş olduğu kararlar doğrultusunda, E-Devlet sisteminde yapılmaya başlanan yeni bir işlemde soyadı değişikliğidir. Fakat bu işlem için bilinmesi gereken bir hususta, işlemlerin 6 Aralık 2022 tarihine kadar yapılabileceğidir. Bu tarih sonrasında, evlilikle soyadı değişikliği işleminin E-Devlet aracılığı le yapılıp yapılmayacağı bilinmemektedir. Sistemden soyadı değişikliği yapılabilmesi için;

• T.C. Kimlik Numarası ve E-Devlet şifresi girilerek sistem açılmalıdır
• Kurumlar alanına giriş yapılmalı
• Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü seçilir
• Nüfus ve vatandaşlık işleri genel müdürlüğü alanında, E-Devlet kapısı içeriğinde, E-Devlet kapısı üzerinden sunulan hizmetler alanı karşınıza çıkacak. Bu alandan İl/İlçe İdare Kurulu Kararı İle Ad veya Soyadı Düzeltilmesine İlişkin Başvuruların Alınması alanına girilerek istenilen bilgi alanları doldurulur.

Evlendikten Sonra Soyadı Değişikliği Nasıl Yapılır

Evlilikle soyadı değişikliği farklı şekillerde oluşan talepler doğrultusunda yapılabilir. Talep konularını ve yapılması gereken işlemleri belirtecek olursak:

Evlilik birliğinde kadın sadece erkeğin soyadını kullanmak isterse; Kanunen geçerli olan resmi nikâh sonrasında, kimlik değişimi yapılırken bunu nüfus müdürlüğünde kimlik yenileme işlemi sırasında beyan etmesi yeterlidir.

Evlilik birliğinde kadın hem kızlık soyadını, hem de kocasının soyadını kullanmak isterse; Kanunen geçerli olan resmi nikâh öncesinde, bu durumu Nüfus İdaresine yazılı şekliyle bildirmesi gerekir. Yazılması gereken yazı şekli şöyledir;

…. NÜFUS MÜDÜRLÜĞÜNE-EVLENDİRME DAİRESİNE

4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu 197. Maddesinde “Kadın evlenmekle kocasının soyadını alır. Ancak evlendirme memuruna ya da daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önüne önceki soyadını da kullanabilir” şeklinde düzenlenmiştir. Bu kanun maddesi gerekliliğince, evlilik öncesi soyadım olan ….. soyadının nüfus kütüğüne işlenmesini arz ve talep ederim.

İsim-soy isim, imza

Evlilik birliği kurulduktan sonra, kadın sadece kızlık soyadını tekrardan kullanmak isterse; Kadın, evlilik birliği kurulduktan sonra, ilk olarak kocasının soyadını ya da hem kocasının hem de kızlık soyadını kullanıyor olsa bile, aile mahkemesine başvurarak sadece kızlık soyadını kullanmak istediğini beyan edebilir.

Kızlık Soyadını Kullanmanın Zararları

Kadının, evlilik sonrasında kızlık soyadını kullanmasının, kanunen bir sakıncası ve zararı olmamaktadır. Bu nedenle de, kadın evlilik birliğinden sonra istediği şekilde soyadını kullanabilir diyebiliriz.

Ülkemizde son yıllarda verilen pek çok Yargıtay kararı ile soyadı kullanma kuralları değişikliğe uğramaktadır. Bu durumlardan biri de, boşanma davası sonrasında çocuğun babasının kütüğünde kalmaya devam etmesi gelmektedir. Velayet hakkı annede olan çocuğun; okul, doktor vb. işlemlerini annesiyle yapması sırasında, soyadı farklılığından dolayı yaşanılan sıkıntılar göz önünde bulundurulmuş ve boşanma sonrasında çocuğun annesinin soyadını kullanabileceğine karar verilmiştir.

Evlilik ile kadının hayatında oluşan değişikler, erkek için geçerli değildi. Örnek verecek olursak; iş alanında belirli bir yere gelmiş kadın, evlilik sonrasında ofis tabelası, kartları, başlıklı kâğıtları vb. pek çok yerde değişiklik yapmak zorunda kalıyordu. Fakat evlilikle soyadı değişikliği hakkında verilen kararlar sonrasında, bu durumda pek çok farklılık oluşmuştur.

Bankada Soyadı Değişikliği Nasıl Yapılır

Evlilik sonrasında kadınlar için, bilgilerinin güncellenmesi gereken bir yerde bankalar olmaktadır. Evlendikten sonra yapılan kimlik değişimine göre, banka kayıt bilgilerinizde farklılık oluşur. Banka bilgileriniz ve kimlik bilgileriniz arasında soyadı farklılığı olursa, yapılması gereken resmi işlemleriniz yapılamaz.

Bankalara dair kurum ve kuruluşlarda yapılması istenilen değişiklikler için, resmi bir dilekçe vb. unsurun yerine getirilmesine gerek duyulmamıştır. Bankanın müşterisi olan şahıs, bankanın herhangi bir şubesine geçerli kimliği ile birlikte giderek, kimlik bilgilerinin güncellenmesini talep edebilir.

Yeni Kimliklerde Kızlık Soyadı Ekletme

Kanunlarımızda yapılan bir değişiklik ise, resmi kimlik belgelerimizde olmaktadır. Eski resmi kimlik belgeleri yerine artık daha küçük ebatlarda çipli denilen kimlik kartları kullanılmaktadır. Bu kartların kullanımı hakkında yapılan yeni bir düzenleme ise, kimlik üzerinde yanlış, hatalı yazılan ya da yazımından kaynaklı cümlenin değişmesine sebep olan isim ya da soy ismin bir defalık mahkemeye başvurulmadan, Nüfus idaresi tarafından değiştirilmesidir.

Evlendikten Sonra İkametgâh Değişikliği

İkametgâh, kişinin yaşamını devam ettirdiği taşınmazın açık adresidir. Her vatandaşın ikametgâh adresi, kayıt altında bulunmalıdır. Ayrıca her hangi bir nedene dayalı olarak, yaşam alanını değiştiren kişinin de, adres değişikliğini yetkili yere bildirim yapması gerekir.

Kişiler taşınma vb. etkenlerden dolayı, ikametgâh adreslerinde değişiklik yapar. Evlilikte bu etkenlerden biri olmaktadır. Evlilik ile birlikte, farklı bir taşınmazda ortak hayatlarına devam eden taraflar, yeni adres bildirimi yapmakla yükümlüdürler.

İkametgâh adresinin değiştirilmesi için, taşınmanın gerçekleştiği yeni adresin Nüfus Müdürlüğüne gidilerek adres bildirimi yapılır.

Avukata Sorulan Sorular

Evlilik sonrası soyadı değişikliği nasıl yapılır?

Evlilik sonrası soyadı değişikliğinin yapılması için, kişinin ilk olarak bu talebi hangi şekillerde istediğini belirlemesi gerekir. Kadın evlilik sonrası sadece kocasının soyadını taşıyabileceği gibi, sadece kızlık soyadını veya her iki soyadını da birlikte kullanabilir. Belirlenen karar neticesinde de, hangi işlemlerin yapılması gerektiği ile ilgili, yazımızın içeriğinden faydalanarak işlem sıralamasını öğrenebilirsiniz.

Soyadı değişikliği hangi kurumlara bildirilir?

Evlilikle soyadı değişikliği hakkında; kimlik bilgilerindeki değişikliklerin yapılabilmesi için, Nüfus Müdürlüğüne ve diğer iş bağlantısı olan resmi kurumlara bildirilir.

Soyadı değişikliği için ne yapmalıyım?

Soyadı değişikliği eğer evlilikle ilgili olarak yapılacaksa, ilgili kuruma dilekçe sunarak ya da etkenlere göre aile mahkemesine başvuru yapılarak gerçekleştirilebilir. (Bakınız: Evlendikten Sonra Soyadı Değişikliği Nasıl Yapılır)

Boşanma davası nüfusa ne zaman işlenir?

Boşanma davasının nüfus kayıtlarına işlenebilmesi için, ilk olarak boşanmanın kesinleşmesi ve mahkemenin bu durumu Nüfusa bildirim yapması gerekir.

37