Kişilerin Yakalama Yetkisi

Kişilerin yakalama yetkisi ne demektir? Yakalama, tutuklama, gözaltı vb. durumlar Kanun koyucunun belirlemiş olduğu koruma tedbirlerinden olmaktadır. Peki, bu koruma tedbirlerini kimler nasıl yapabilmektedir? Yakalamanın belli bir şekli olmamaktadır. Burada esas alınan durum, suç eyleminde bulunan kişinin özgürlüğünün etkisiz hale getirilmesi yani özgürlüğünün kısıtlanmasıdır.

Yakalama, hâkim kararı olmaksızın şüphelinin özgürlüğünün kısıtlanması, gözaltına alınıp alınmayacağı hususunda bir karar verilinceye kadar denetim altında olmasıdır. Ceza Kanunu madde 90/1’den yola çıkarak belirtebiliriz ki; Kanun, bazı durumlarda herkese yakalama yetkisi vermektedir. Bu durumda kolluğunda doğal olarak yakalama yetkisi bulunmaktadır. Fakat kolluk kuvvetlerinin ve kişilerin yakalama yetkisi ve alanları birbirinden farklılıklara dayanmaktadır.

Vatandaşın Suçlu Yakalaması

Vatandaşın suçlu yakalaması, Kanunen yasak olan bir durum değil aksine tanınan bir hak olmaktadır. Fakat bu durumun uygulanabilmesi için;

• Kişiye suç işlerken rastlanması gerekir
• Suçüstü bir fiilden dolayı izlenen kişinin kaçması olasılığının bulunması veya suçüstü bir fiilden dolayı izlenen kişinin hemen kimliğini belirleme olanağının bulunmaması gerekmektedir

Suçüstü olarak ifade edilen bu durum şu halleri içermektedir;

• İşlenmekte olan suç
• Henüz işlenmemiş olan fiil ile fiilin işlenmesinden hemen sonra kolluk, suçtan zarar gören veya başkaları tarafından izlenerek yakalanan kişinin işlediği suç
• Fiilin pak az önce işlendiğini gösteren eşya veya delille yakalanan kimsenin işlediği suç

Kişilerin yakalama yetkisi konusunu açıkladıktan sonra, kolluk kuvvetlerinin yakalama durumundan bahsedeceğiz.

Kolluk Kuvvetlerinin Yakalaması

Kolluk kuvvetlerinin yakalaması için;

• Tutuklama kararı veya yakalama emri düzenlenmesini gerektiren halin varlığı gerekir. Bu halin şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediğini kolluk kuvveti takdir edecektir. Kolluğun bu konuda geniş bir takdir yetkisi ve değerlendirme yapma imkânı da olmaktadır
• Gecikmede sakınca bulunan bir halin varlığı gerekir. Gecikmede sakınca bulunması; derhal işlem yapılmadığı takdirde suç delillerinin kaybolması veya şüphelinin kaçması ya da kimliğinin belirlenememesi ihtimalinin ortaya çıkması demektir. Tutuklama kararının veya yakalama emrinin verilmesi halinde gecikmede bir sakınca oluşmayacaksa, yakalama yoluna başvurulmayıp, ilgili karar veya emir alınmalıdır
• Kolluğun yakalama yapabilmesi için, Cumhuriyet Savcısına veya amirine başvurma imkânının bulunmaması gerekir

Kişilerin yakalama yetkisi ve diğer ceza davaları hakkında detaylı görüşme yapmak için, Beylikdüzü Ceza Avukatı ile görüşebilirsiniz.

Bir sonraki yayınımız olan İştirak Nafakası Başlaması isimli makalemizi inceleyebilirsiniz.