Toplum düzeninin korunması ve bireylerin onurunun zedelenmemesi için ceza hukukunda birçok suç tipi düzenlenmiştir. Bunlardan biri de, kişilerin haksız yere suçlanması anlamına gelen iftira suçudur. Türk Ceza Kanunu’nda açıkça düzenlenen bu suç, hem bireysel hem de toplumsal açıdan ağır sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle iftira suçu ve cezası, hukuk alanında en çok merak edilen konular arasında yer almaktadır.
İftira, bir kimseyi işlemediği bir suçu işlemiş gibi göstermek, yetkili makamlara asılsız suç isnadında bulunmak ya da kişiyi adli merciler önünde haksız yere zor durumda bırakmak anlamına gelir.
Türk Ceza Kanunu’nun 267. maddesinde düzenlenen iftira suçuna göre:
- Bir kişiye gerçekte işlemediği bir fiili isnat eden,
- Yetkili mercilere bu isnadı bildiren veya bu amaçla delil üreten kimseler iftira suçunu işlemiş sayılır.
Dolayısıyla iftiranın oluşması için yalnızca günlük hayatta dedikodu yoluyla suç isnadı yeterli değildir; suçun, adli veya idari merciler nezdinde ileri sürülmesi gerekir.
İftira Suçunun Unsurları
Bir fiilin iftira suçu sayılabilmesi için belirli unsurların bulunması gerekir:
- Mağdurun belirli olması: İftira, somut bir kişiye yönelik olmalıdır.
- Suç isnadı: Kişiye isnat edilen fiilin, kanunda suç olarak tanımlanmış olması gerekir.
- Gerçek dışılık: İsnat edilen suçun gerçeğe aykırı olması şarttır.
- Yetkili mercilere başvuru: Kolluk kuvvetlerine, savcılığa veya mahkemelere asılsız suç isnadı yapılması gerekir.
- Kast unsuru: Failin bilerek ve isteyerek iftirada bulunması gerekir.
Bu unsurlardan biri eksikse, iftira suçundan bahsedilemez.
İftira Suçu ve Cezası
İftira suçu ve cezası, mağdurun uğradığı zarar ve iftiranın niteliğine göre değişmektedir. Türk Ceza Kanunu’na göre:
- Basit haliyle iftira suçunun cezası 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasıdır.
- Eğer iftira sonucunda kişi hakkında haksız soruşturma veya kovuşturma başlatılmışsa, ceza 2 yıldan 5 yıla kadar hapis
- Mağdurun tutuklanmasına, gözaltına alınmasına veya mahkûmiyetine neden olacak derecede iftira söz konusuysa, ceza daha da ağırlaştırılır. Bu durumda 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası uygulanır.
- Eğer iftira basın ve yayın yoluyla işlenmişse, cezalar artırılarak uygulanır.
Bu hükümlerden anlaşılacağı üzere, iftira suçunun cezai yaptırımı oldukça ağırdır.
İftira Suçunda Nitelikli Haller
İftira suçu ve cezası, işlenme şekline göre farklılık gösterebilir. Nitelikli haller şunlardır:
- Delil uydurma: Kişiye suç isnat ederken sahte delil üretilirse, ceza artırılır.
- Kamu görevlisine iftira: Kamu görevlisine görevinden dolayı yapılan iftira daha ağır değerlendirilir.
- Basın yoluyla iftira: Gazete, televizyon veya internet üzerinden yapılan iftirada cezalar artar.
Bu nitelikli haller, hem mağdurun zararını büyüttüğü hem de kamu düzenini daha çok sarstığı için daha ağır yaptırımlara tabidir.
0