Boşanma davasında çocuk velayeti nasıl belirlenir? Hangi kriterler dikkate alınır? Anne mi baba mı daha avantajlıdır? Boşanma süreçleri sadece eşler arasında oluşan ayrılık değildir; varsa çocukların da yaşam şekillerini direkt olarak etkileyen ciddi bir hukuki süreç olmaktadır. Taraflar (davacı ve davalı) arasında mal paylaşımı, nafaka, tazminat vb. diğer konular hakkında kararlar verilmeye çalışılırken en hassas başlıklardan biri de çocuğun velayeti meselesidir.
Velayet, çocuğun bakım, eğitim, sağlık ve genel ihtiyaçlarının karşılanması sorumluluğunu kapsayan yasal bir yetkidir. Türk Medeni Kanunu’na göre, evlilik birliği devam ettiği sürece velayet her iki ebeveyne aittir. Ancak boşanma durumunda bu yetki, mahkeme tarafından anne ya da babadan birine verilir.
Velayet kararı; çocuğun menfaati, fiziksel ve psikolojik olarak tüm gelişimleri göz önünde bulundurularak karar verilir. Bu konuda mahkeme yetkilisi, “çocuk kimin yanında daha iyi koşullarda yetişebilir?” sorusunun yanıtını arar.
Boşanma Davasında Çocuk Velayeti Nasıl Belirlenir?
Çocuk velayeti, boşanma davası sürecinde hâkim tarafından belirlenir. Ancak bu karar verilirken sadece ebeveynlerin beyanı değil, birçok farklı unsur göz önünde bulundurulur.
1. Çocuğun Yaşı ve Gelişim Düzeyi
Mahkeme yetkilileri küçük yaş grubunda yer alan küçüklerin anneye olan bağımlılığı göz önünde bulundurur. Bu nedenle 0-6 yaş grubundaki çocukların velayetinin genellikle anneye verilmesi eğilimi vardır. Ancak annenin çocuğa bakamayacak durumda olması halinde bu kural değişebilir.
2. Ebeveynlerin Sosyal ve Ekonomik Durumu
Çocuğun yaşam standardını koruyabilecek, sağlıklı bir ortam sunabilecek ebeveyn, mahkeme gözünde daha avantajlıdır. Ancak burada sadece ekonomik güç değil, çocuğa gösterilen ilgi, duygusal bağ ve ebeveynin yaşam tarzı da önemlidir.
3. Çocuğun Görüşü
15 yaşından büyük çocuklar, kendi görüşlerini ifade edebilir. Mahkeme bu görüşü dikkate alır. Daha küçük yaştaki çocukların da pedagog eşliğinde görüşleri alınabilir.
4. Ortam ve Yaşam Koşulları
Ebeveynin yaşadığı ortamın çocuğa uygun olup olmadığı; örneğin güvenli, hijyenik, sakin ve çocuğun eğitimi için elverişli olup olmadığı değerlendirilir.
Velayet Kime Verilir?
Bu sorunun kesin bir cevabı yoktur çünkü her dava kendi özel koşulları içinde değerlendirilir. Ancak uygulamada bazı genel eğilimlerden bahsedilebilir:
- Küçük çocuklarda anneye öncelik verilir.
- Baba, çocuğun ihtiyaçlarını daha iyi karşılayabilecekse, velayet ona verilebilir.
- Her iki taraf da uygun değilse, çocuğun akrabalarına veya devlet kurumlarına verilebilir.
Çocuk velayeti kararı kesin değildir. Velayet verildikten sonra koşullar değişirse (örneğin velayet sahibi ebeveyn çocuğa zarar verirse, ilgilenmezse veya ciddi bir hastalığa yakalanırsa), diğer taraf velayetin değiştirilmesi için dava açabilir.
0