İş davası açma şartları nelerdir? İşte adım adım bilmeniz gereken her şey. İşçi ve işveren arasında oluşan uyumsuzlukların çözüme ulaştırılması için başvurulan yollardan biri de iş mahkemesine başvurulmasıdır. Özellikle işten haksız yere çıkarılan, kıdem veya ihbar tazminatını alamayan ya da fazla mesai ücretleri ödenmeyen çalışanlar için bu süreç büyük önem taşır.
İş davası açarken avukat tutmak yasal olarak zorunlu değildir. Ancak iş hukukunun teknik yapısı ve dava sürecinin karmaşıklığı nedeniyle, bir iş hukuku avukatı ile çalışmak, hem hak kaybını önler hem de süreci hızlandırır.
İş Davası Açmadan Önce Zorunlu Arabuluculuk Süreci
2018 yılında yapılan yasal düzenleme ile iş davalarında arabuluculuk ilk şart haline getirilmiştir. Yani, dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunludur. Arabuluculuk süreci şu şekilde işler:
- Başvuru, arabuluculuk bürosuna yapılır.
- Görüşmeler 3 hafta içinde tamamlanır (gerekirse 1 hafta uzatılabilir).
- Taraflar anlaşırsa dava açmaya gerek kalmaz.
- Anlaşma sağlanamazsa arabuluculuk son tutanağı ile dava açılabilir.
Bu nedenle iş davası açmak isteyen çalışanların, öncelikle arabuluculuk sürecini tamamlaması şarttır. Sonrasında iş davası açma şartları nelerdir?
Bir iş davası açılabilmesi için aşağıdaki temel şartların sağlanması gerekir:
1. Geçerli Bir İş İlişkisinin Varlığı
Davacı, İş Kanunu kapsamında çalışan bir işçi olmalıdır. Serbest çalışanlar, kamu görevlileri veya memurlar farklı yasalara tabidir.
2. Hak Kaybının Yaşanmış Olması
İşçi, işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmemesi sonucu bir hak kaybına uğramış olmalıdır. Örneğin:
- Kıdem ve ihbar tazminatının ödenmemesi
- Fazla mesai ücretlerinin verilmemesi
- Haksız fesih (işten çıkarılma)
- Mobbing ya da psikolojik baskı
3. Zaman Aşımı Süresine Dikkat
İş davalarında hak düşürücü süreler önemlidir. Genel olarak:
- Kıdem ve ihbar tazminatı: 5 yıl
- Ücret, fazla mesai, yıllık izin gibi alacaklar: 5 yıl
- Haksız fesih durumlarında işe iade davası: 1 ay içinde açılmalıdır
Bu sürelerin geçmesi durumunda dava açma hakkı kaybolabilir.
En Sık Karşılaşılan İş Davası Türleri
İş mahkemelerinde açılan davalar çoğunlukla şu konulara dayanır:
1. Kıdem Tazminatı Davası
İşçinin en az 1 yıl çalıştıktan sonra işten çıkarılması ya da haklı nedenle ayrılması halinde açtığı davadır.
2. İhbar Tazminatı Davası
İşverenin işçiyi önceden haber vermeden işten çıkarması durumunda gündeme gelir.
3. Fazla Mesai Ücreti Davası
Çalışanın fazla çalıştığı saatlerin karşılığını alamaması halinde açılır.
4. İşe İade Davası
Haksız yere işten çıkarılan çalışan, 30 gün içinde iş mahkemesine başvurarak işine geri dönmek için dava açabilir.
5. Mobbing Davası
Çalışma hayatında psikolojik baskıya uğrayan işçi, manevi tazminat talep edebilir.
0