Ticari İşletmenin Devri

Ticari işletmenin devri bir mal varlığını ya da ticari işletmeyi aktif ve pasifiz eleri ile birlikte bir bütün olarak devralma işlemidir. Bir işletmenin başka bir işletme ile aktif ve pasiflerin karşılıklı devralınması veya birinin diğerine katılması yoluyla birleştirilmesi de aynı hükme tabi kılınmıştır. Her iki maddede de düzenlenen husus mal varlığı devirleridir. Şahıs unsurları devretme işleminin kapsamı dışındadır.

Ticari işletme devri konusunda Borçlar Kanunu madde 179; işletmelerin birleşmesi konusunda ise BK m. 180’e başvurulacaktır. Belirtmemiz gerekir ki; bu hükümler sadece ticari işletmeler için değil, her türlü işletme, bu arada esnaf işletmesi veya diğer alanlarda karşımıza çıkan işletmeler için de uygulanabilir. Çünkü Borçlar Kanunu madde 179’da şöyle belirtilmektedir; “bir mamelekin veya işletmenin devralınmasıdır”. Yani kanun sırf ticari işletmelere özgü bir hüküm getirmemiştir.

Ticari Şirket Devrinin Şartları

Ticari şirket devrinin şartları kendi içerisinde iki bölüme ayrılmaktadır. Bunlar: sözleşme ve şekli, diğeri de kapsam olmaktadır.

Sözleşme ve şekli: Bir mal varlığı ya da işletmenin devri, borcun naklinin özel bir türü olduğuna göre her şeyden önce ticari şirket devrinin şartları dâhilinde olan sözleşme yapılmalıdır. Bu sözleşme ile devralan, işletmenin mal varlığı unsurlarını devralmış olur. Devralınanlar sadece mal varlığı hakları değildir. Bunun yanı sıra devirden önceki borçlar hakkında da sorumluluk alınmıştır.

Borçlar Kanunu madde 11 gereğince bir hukuki işlem hakkında kanunlarda bir şekil koşulu getirilmediğinde, taraflar sözleşmelerini serbestçe yapabilir. Dikkat etmek gerekirse, sadece BK m. 179’daki özel borç nakli için değil, genel olarak borcun nakli için de bir şekil koşulu getirilmemiştir. Böylece devir sözleşmesi, kural olarak yazılı-sözlü, açık veya örtülü irade açıklaması ile kurulabilir; yeter ki sözleşmenin esaslı noktaları üzerinde bir mutabakat sağlansın.

Kapsam: İşletme devredildiğinde, bunun kapsamına TTK m. 11/II’de ifade edilen, işletmenin malvarlığına dâhil olan tüm unsurlar girer. Buradan da mal varlığına dâhil olan tüm unsurların tamamının devredilmek zorunda olduğu sonucu çıkarılmamalıdır. Tarafların, yapacakları anlaşma ile bazı malvarlığı unsurlarını kapsam dışında bırakmalarına bir engel yoktur. İşletmenin devrinde, işletmenin “asli” unsurlarının devredilmiş olması yeterlidir.

(TTK m. 51) Devir sözleşmesinde aksine kayıt olmadığı sürece ticaret unvanı devrin kapsamına girer; fakat unvan tek başına devredilemez.

Ticari İşletmenin Devri Hangi Kanunda Düzenlenmiştir?

Ticari işletmenin devri 1 Temmuz 2012 tarihi itibari ile hem TTK’da hem de 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu‘nda[3] (“TBK”) ele alınır.

Ticari işletmenin devri hakkında bilgi için iletişime geçiniz.